NÜTRİGENETİK

NUTRİGENOMİK ANALİZİ

Nutrigenomik bilimi bir bütün olarak beslenme metabolizmasında, genomdan fenotipe çok yönlü moleküler yolakları inceler. Besinlerin gen ifadelerindeki rolünü araştıran bir beslenme dalı olarak da tanımlanabilir. Alınan besinin içeriği, miktarı ve kalitesi çeşitli dokulardaki pek çok genin ekspresyonun düzenlenmesini etkileyebilir. Nutrigenetik ise bireylerin besin maddelerine karşı verdiği tepkiyi etkileyen genetik farklılıkların incelenmesidir. Bireylerin sahip oldukları genetik farklılıkların diyet-hastalık ilişkisi üzerindeki etkisini araştırır. Beslenme tedavisinin ilaç gibi bireye uygulandığı bilim dalıdır. Diğer bir deyişle, kişiye özel beslenme olarak da tanımlanır.

Nutrigenomik ve Nutrigenetiğin amaçları, insan genomu projesinden elde edilen yeni teknik gelişmeleri kullanarak yaşam kalitesini iyileştirmek, sağlıklı yaşlanmayı sağlamak ve hastalığı önlemeyi amaçlayan bireysel diyet yöntemleri elde etmektir.

Vücudun yiyeceklere karşı göstermiş olduğu reaksiyonların ve sebeplerinin ortaya çıkarılması, gıda ve sağlık arasındaki ilişkiyi ortaya koymak açısından son derece önemlidir. Her bireyin genotipinin farklı olduğu göz önüne alındığında aynı besin maddelerinin tüketiminden bireyler farklı şekillerde etkilenebilirler. Bu duruma toplumda sıkça rastlanılan laktoz intöleransını örnek verebiliriz.Laktaz enziminin üretimi yaş ilerledikçe azalır ve bu hastalığa sahip kişiler süt ve süt ürünlerini tükettiklerinde kaşıntı, döküntü ya da hazımsızlık yaşarlar. Fakat her birey, süte karşı aynı tepkiyi vermez.

• Nutrigenetik-beslenme denilince ilk karşılatığımız hastalık obezite olmaktadır. Obezite, enerji alımı ile toplam enerji harcaması arasındaki dengesizlikten kaynaklanan ve birçok metabolik yolun değişmesiyle ilişkili çok faktörlü bir kökene sahip tıbbi bir durumdur. Obezite; kalp damar hastalıkları, kolorektal kanser, hipertansiyon ve diyabet hastalıklarının ortaya çıkmasına veya gelişmesine katkıda bulunabileceği için farklı bir öneme sahiptir. Obez olan ve aynı yaşam biçimine devam eden kişilerde, kan şekerini düzenleyen hormonlar olan insülin ve glukagon; bir süre sonra işlevini kaybetmeye başlar ve tip-2 diyabet dediğimiz şeker hastalığı ortaya çıkar. Aile öyküsünde şeker hastalığı bulunan bireylerde, bu hastalığın görülme oranı daha yüksektir. Farkındalığa sahip bireylerde doğru zamanda uygun diyet müdahalesi yapıldığında, bu hastalığı ortaya çıkaracak genler baskılanmış olur.

• Beslenmemiz sırasında fazlaca sağlıksız yağların tüketimi sonucu ortaya çıkan yüksek kolesterol seviyesi kardiyovasküler hastalıkların oluşumuna zemin hazırlar. Kolesterolmetabolizması, diyetlerdeki alınan kolesterol miktarı kontrol edilerek düzenlenebilir.
• Fenilketonüri hastalığı, fenilalanin hidroksilaz (PAH) enziminin eksikliği sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Hastalarda kanda fenilalanin artışı görülür ve artış nörolojik hasarlara sebebiyet verebilmektedir. Bu hastalığa sahip kişilerin ömür boyunca diyet yapmasını gerektirir.
• Kanser; bilim insanlarının yaptığı çalışmalar sonucunda insanın hayatı boyunca aldığı işlenmiş gıdaların kanser riski ile diyet ve serum arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Bazı işlenmiş koruyucu katkıya sahip besinlerin sağlığa kötü etkisi net bir şekilde gözlemlenmiştir.

• Genetik geçişli olduğu düşünülen Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi kronik inflamatuar bağırsak hastalığından muzdarip bireylerin etnik kökenlere göre farklandığı gözlemlenmiştir. Burada da nutrigenetik etki söz konusu olduğu için diyet-gen arasındaki ilişki güçlenmiştir.

Genetik testler sonucu elde edilen bilgilerin ışığında, kişiye özgü bireysel beslenme ve diyet reçeteleri hazırlanabilir. Bu reçeteler sayesinde, kişilerin sağlıklı bir yaşam sürdürmeleri amaçlanır. Merkezimizde bu amaçla aşağıdaki hastalıklar için araştırma-tanı panelleri oluşturulmuş ve hizmet verilmektedir. Nutrigenetik araştırmalar; çölyak (gluten enteropatisi), bazı kanser çeşitleri, kardiyovasküler hastalıklar, tip-II diyabet, obezite, hipertansiyon, osteoporoz gibi beslenmeyle doğrudan ilişkili kronik hastalıklardan korunmaya yardımcı olacaktır.

Bu amaçla aşağıda belirtilen araştırma-tanı panelleri oluşturulmuş ve hizmet verilmektedir.

• Çölyak (Gluten Intoleransı) paneli
• Laktoz İntolerans paneli
• Diyet Paneli
• Beslenme ve Sağlıklı Yaşam Paneli
• Obezite Paneli
• Metilasyon Paneli

Analiz edilen polimorfizmler, vücudunuzun bazı besin maddelerine nasıl tepki vereceğini ve hangi besinleri düzgün metabolize edebildiğini belirler. Beslenmemiz sağlığımız için belirleyici bir rol oynadığından, gen analizi değerlendirilerek, sistemi destekleyecek uygun bir beslenme planı oluşturulabilir.