KANSER GENETİĞİ
Kanser nedir?
Normal hücre çoğalması, gelişimi ve farklılaşması, genlerle düzenlenen ve yönetilen biyolojik bir süreçtir. Kanser, bir bireyin yaşamı boyunca maruz kaldığı kalıtsal ve çevresel etkilerin de baskısıyla, genetik materyalinde ortaya çıkan mutasyonlar sonucu hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde büyümesi ve çoğalmasıdır. Kanser, genetik ve çevresel etkilerin birleşimi ile ortaya çıkmaktadır. Ancak çeşitli kimyasallar, bazı virüs ya da bakteriler gibi çevresel kanser yapıcıların etkisiyle normal vücut hücrelerinde ortaya çıkan genetik değişiklerin hepsi kalıtsal geçiş göstermemektedir. Bazen mutasyonlu gen aileden bireye miras kalmışken bazen kişinin normal hücreleri zaman içinde mutasyona uğrayabilmektedir. Sonradan kazanılan ve ilgili doku ve hücreleri oluşturan mutasyonlara somatik mutasyonlar denir. Genetik bilginin nesilden nesile aktarılması sonucu oluşan hastalıklara kalıtsal veya herediter hastalıklar denir ve bu hastalıklara sahip bireylerin kansere yakalanma riski genel halka kıyasla daha yüksektir.
Tüm kanserler genetik hastalıktır ancak tüm kanserler kalıtsal genetik hastalık değildir.
Kalıtımla birlikte kanserin kendisi değil, kanser gelişme riski bulunan mutasyonlu genler aktarılır. Mutasyona uğramış genlerin kuşaktan kuşağa aktarımla, ailede aynı tür veya birbiriyle ilişkili farklı kanserler ortaya çıkarabilir. Ayrıca, bir kişide birden fazla kanserin görülme olasılığı da yükselir. Bu nedenle kalıtsal geçişli kanserlerin görüldüğü aile bireylerinin genel sağlık ve özellikle de kanser geçmişinin ayrıntılı olarak incelenerek düzenli takiplerinin yapılmasının olası kanserlerin erken evrede tespiti açısından önemlidir. Kansere yakalanma olasılığınızdan ailenizdeki kanser yatkınlıklarına, varolan kanser oluşumununun kaynağından gelecekler nesillere aktarılma ihtimali olan kanser hastalıklarına kadar pek çok sorunun cevabını genetik bilimin son dönemde en çok gelişen kolu olan Kanser Genetiği sayesinde öğrenebilmekteyiz. En sık görülen kalıtsal kanser türleri ise meme kanseri, kolon kanseri, yumurtalık kanseridir.
Hangi durumlarda kanser hastaları genetik test yaptırmalıdır?
- Aynı kanser türünün ailede birden fazla vakada görülmesi,
- Genellikle ileri yaşlarda görülen kanserlerin genç yaştaki bireylerde ortaya çıkması (ör; 20 yaşındaki bir bireyde kolon kanseri görülmesi),
- Bir kişide birden fazla kanser türünün birlikte görülmesi (ör: hem meme hem de yumurtalık kanseri teşhisi alan hastalar),
- Her iki organda da kanser gelişmesi (örneğin her iki böbrekte veya her iki memede),
- Kardeşlerde birden fazla çocukluk çağı kanseri görülmesi (iki kardeşte sarkom tanısı gibi),
- Belirli bir kanser türünün olağandışı vakalarda görülmesi (örneğin erkekte meme kanseri).
Kanser Tedavisinde Genetik Testlerin Önemi
Kanser tanısı alan bireylerde genetik analizler ile doğru hastada uygun tedavinin uygulanması mümkün olabilmektedir. Kanser hastalarında uygulanan genetik testler net olmayan klinik bulgular varlığında kesin tanının konulmasını sağlayabilmektedir. Likit biyopsi çalışmaları ile kandaki serbest dolaşan tümör DNA’sını analiz ederek erken aşamadaki kanserlerin tespit edilmesi mümkün olmaktadır. Hastada görülen genetik değişime göre uygun tedavi seçilerek doğru tedavi planlaması yapılabilmekte, gereksiz ilaç kullanımı kaynaklı komplikasyonlardan ve etkin olmayan tedavilere ait giderlerden kaçınma mümkün olabilmektedir. Kanser gelişme riski bulunan bireylere rutin kanser tarama testleri önerilir. Böylelikle hastalar erken dönemde tespit edilerek, uygun tedavinin alınmasısağlanır.
Herediter Kanser Test Panelleri
- Meme ve Over Kanseri Tarama Paneli
- Kolorektal Kanser Tarama Paneli
- Endometrial Kanser Tarama Paneli
- Prostat Kanseri Tarama Paneli
- Herediter Kanserler Kapsamlı Tarama Paneli